Η οστεοπόρωση είναι μία πάθηση των οστών, προκύπτει λόγω της χαμηλής οστικής πυκνότητας, με αποτέλεμσα τα οστά να γίνονται αδύναμα και σπάνε. Είναι πολύ συχνή, με 1 στις 3 γυναίκες μετά την εμμηνόπαυση και 1 στους 5 άνδρες μετά τα 50 έτη, να πάσχουν από οστεοπόρωση. Έχει χαρακτηριστεί ως σιωπηλή νόσος καθώς εξελίσσεται χωρίς συμπτώματα μέχρι την στιγμή που εμφανίζονται τα πρώτα κατάγματα.
Τι προκαλεί την δημιουργία της οστεοπόρωσης;
Τα οστά μας έχουν την ικανότητα προσαρμογής ανάλογα με το μέγεθος και το είδος των μηχανικών φορτίων που δέχονται κατά τη διάρκεια της καθημερινότητας. Στην περίπτωση των ατόμων που πάσχουν από οστεοπόρωση παρατηρούμε σταδιακή μείωση της πυκνότητας και της ποιότητας (αρχιτεκτονικής) των οστών, με αποτέλεσμα να γίνονται πιο λεπτά και εύθραυστα και να αυξάνοντας τον κίνδυνο του κατάγματος. Τέτοιου είδους κατάγματα επηρεάζουν σημαντικά την ποιότητα ζωής των ασθενών και μειώνουν το προσδόκιμο επιβίωσης.
Ποια η κλινική εικόνα του ασθενούς με οστεοπόρωση;
Τα κατάγματα αποτελούν την κύρια εκδήλωση της πάθησης και προκύπτουν λόγω ενός ήπιου τραυματισμού. Στην πλειοψηφία τους τα οστεοπορωτικά κατάγματα αφορούν σε ποσοστό 40% την σπονδυλική στήλη, σε 20% το ισχίο, αντίστοιχο ποσοστό αναλογεί και για τον καρπό και σε 20% άλλα οστά.
Η απώλεια ύψους και η κύφωση αποτελούν εκδηλώσεις της πάθησης που εμφανίζονται σε πιο προχωρημένα στάδια και οφείλονται σε κατάγματα της σπονδυλικής. Η οστεοπόρωση προκαλεί επίσης πόνο στην πλάτη και την μέση και επηρεάζει σε πολλές περιπτώσεις και την ψυχολογία των ασθενών. Το κάταγμα του ισχίου συμβαίνει συνήθως σε ασθενείς με οστεοπόρωση, απαιτεί χειρουργείο και επηρεάζει την ποιότητα ζωής τους.
Σε ποιες μορφές χωρίζεται η οστεοπόρωση;
Η οστεοπόρωση μπορεί να χωριστεί σε:
-
- Πρωτοπαθής: έχει σχέση με την εμμηνόπαυση και τη διαδικασία γήρανσης
- Δευτεροπαθής είναι συνέπεια άλλων παθήσεων
Η πιο συχνή είναι η οστεοπόρωση σε γυναίκες μετά την εμμηνόπαυση και σχετίζεται με την μείωση των οιστρογόνων. Η δευτεροπαθής οστεοπόρωση μπορεί να εκδηλωθεί σε άτομα που πάσχουν από συγκεκριμένες παθήσεις όπως η ρευματοειδής αρθρίτιδα ή σε ασθενείς που λαμβάνουν συγκεκριμένη φαρμακευτική αγωγή όπως η κορτιζόνη.
Παράγοντες που αυξάνουν την πιθανότητα εκδήλωσης της νόσου είναι:
- η κληρονομικότητα
- το ιστορικό κατάγματος
- η ηλικία
- διάφορες παθήσεις
- η λήψη ορισμένων φαρμακευτικών αγωγών
- η διατροφή πλούσια σε αλάτι
- η χαμηλή πρόσληψη ασβεστίου
- η γήρανση
- η ανεπαρκής άσκηση
Πώς μπορεί να διαγνωστεί η οστεοπόρωση;
Η διάγνωση μπορεί να γίνει μέσω λήψης πλήρους ιστορικού, κλινικής εξέτασης, μέτρησης της οστικής πυκνότητας και αιματολογικών εξετάσεων.
Πότε πρέπει να γίνεται η μέτρηση της οστικής πυκνότητας;
Η μέτρηση της οστικής πυκνότητας αποτελεί την καθιερωμένη μέθοδο διάγνωσης της οστεοπόρωσης και παρακολούθησης των ασθενών. Πραγματοποιείται στην οσφυϊκή μοίρα και στο εγγύς άκρο του μηριαίου οστού.
Ποιοι κινδυνεύουν περισσότερο;
Παρότι οι γυναίκες μετά την εμμηνόπαυση αποτελούν την ομάδα που κινδυνεύει περισσότερο να νοσήσει, η πάθηση μπορεί να προσβάλλει και άνδρες, αλλά και άτομα νεαρότερης ηλικίας. Ο λόγος που οι μετεμμηνοπαυσιακές γυναίκες αντιμετωπίζουν μεγαλύτερο κίνδυνο, είναι πως τα οστά των ανδρών είναι μεγαλύτερα και βαρύτερα, ενώ η παραγωγή των οιστρογόνων, που λειτουργεί προστατευτικά σταματά με την εμμηνόπαυση και οδηγεί σε αυξημένη οστική απώλεια.
Η μέτρηση οστικής πυκνότητας μπορεί να γίνει από:
- όλες τις γυναικες άνω των 65 ετών
- άτομα που λαμβάνουν κορτιζόνη για μεγάλο χρονικό διάστημα
- άτομα που έχουν υποστεί κάταγμα χαμηλής βίας
- ασθενείς που ακολουθούν θεραπεία για οστεοπόρωση
Η συγκεκριμένη εξετάση δείχνει κατά πόσο τα οστά είναι αδύναμα, προσφέρει μια εκτίμηση για την επικινδυνότητα κατάγματος το προσεχές διάστημα και αξιολογεί την βελτίωση της οστικής μάζας.
Πώς μπορεί να αντιμετωπιστεί η θεραπεία;
Οι σύγχρονες θεραπείες που έχουμε στη διάθεσή μας σήμερα δίνουν την δυνατότητα αναστολής της επιπλέον οστικής απώλειας, αύξηση της οστικής μάζας και μείωση της πιθανότητας καταγμάτων.
Οι ασθενείς ανάμεσα στα άλλα φάρμακα λαμβάνουν ασβέστιο και βιταμίνη D. Φυσικά κάθε ασθενής αποτελεί ξεχωριστή περίπτωση γι΄αυτό και ο γιατρός καθορίζει το θεραπευτικό πλάνο λαμβάνοντας υπόψιν τα ιδιαίτερα χαρακτηριστικά του.
Θα μπορούσε να προληφθεί;
Η υιοθέτηση ενός ισορροπημένου διαιτολογίου ανάλογα με το φύλο και την ηλικία αποτελεί βασικό στοιχείο πρόληψης της οστεοπόρωσης. Σαφώς η λήψη της απαραίτητης ποσότητας ασβεστίου και βιταμίνης D είναι εξίσου σημαντικά. Ιδιαίτερη προσοχή δίνουμε στην διατήρηση του κανονικού σωματικού βάρους και στη σωματική άσκηση.